Τι πίνακας !
Υπάρχει ένας πίνακας του 19ου αιώνα, ο “Checkmate” του Friedrich Moritz August Retzsch. Δεξιά, ένας νεαρός σκυμμένος, μούσκεμα στην απόγνωση. Αριστερά, ο διάβολος με ύφος “μάγκα μου σε έχω” και στη μέση ένας άγγελος που παρακολουθεί σαν να ξέρει κάτι που οι άλλοι δύο αγνοούν. Το παιχνίδι; Η ψυχή του τύπου. Και, όπως φαίνεται, το ’χει χάσει. Μόνο που… όχι ακριβώς.
Η ιστορία λέει ότι ένας κορυφαίος σκακιστής (λένε ο Paul Morphy) είδε τον πίνακα, κοίταξε λίγο παραπάνω και χαμογέλασε. Ο βασιλιάς του νεαρού είχε ακόμα μία κίνηση. Μία τελευταία. Μια που θα μπορούσε να αλλάξει όλο το παιχνίδι.
Κι εδώ είναι το μάθημα…
Όσο κι αν νιώθεις στριμωγμένος, όσο κι αν ο “αντίπαλος” …φόβοι, λάθη, θάνατοι, μοναξιές, ρυζογκοφρέτες…δείχνει να έχει στήσει ματ, πάντα υπάρχει κάτι που δεν βλέπεις. Μια κίνηση που μπορεί να είναι μικρή, παράξενη, άβολη… αλλά είναι εκεί. Κι αν σκύψεις το κεφάλι και πεις “τέλος”, δεν θα τη δεις ποτέ.
Ξέρεις τι με συγκλονίζει, τι με συγκινεί στους ανθρώπους;
Ότι τους βλέπεις έτοιμους να σπάσουν σε χίλια κομμάτια, να παραδοθούν, να αφήσουν τη ζωή να τους πάρει ότι απέμεινε. Και τότε, μέσα απ’ τα συντρίμμια τους, σηκώνουν το βλέμμα και κάνουν εκείνη την γ@@@@ κίνηση. Την τελευταία. Την απίθανη. Την αδιανόητη. Αυτή που ούτε οι ίδιοι δεν πίστευαν ότι είχαν. Κι όμως, την κάνουν. Και ξαφνικά, το παιχνίδι αλλάζει. Η «σκακιέρα» γεμίζει ξανά φως. Και ο άνθρωπος που πριν από λίγο νόμιζε ότι τελείωσε… ξαναστέκεται.
Γι’ αυτό άκουσε με….όσο κι αν μοιάζει τελειωμένο, όσο κι αν οι φωνές μέσα σου ουρλιάζουν “παράτα το”, πάντα έχεις μία τελευταία κίνηση.
Στην ψυχοθεραπεία μιλάμε γι’ αυτό σαν το σημείο αναστροφής εκεί που η απόγνωση γίνεται καύσιμο για να βρεις έναν νέο δρόμο. Αυτή η κίνηση μπορεί να είναι μια λέξη που θα πεις, ένα “βοήθησέ με”,ένα δάκρυ που θα αφήσεις να βγει...
Ευάγγελος Ορφανίδης κλινικός ψυχολόγος